O sector mineiro de Galicia emprega a 11.200 profesionais en distintos postos ao longo de toda a súa cadea de valor. Desde enxeñeiros e xeólogos, a desenvolvedores de proxectos, pasando por planificadores de recurso, ata técnicos especializados no manexo de maquinaria específica ou explosivos. Trátase de postos de traballo estables, cunha remuneración superior á media e, que outorgan a posibilidade de traballar ao longo e ancho do territorio peninsular, grazas á ampla dispersión xeográfica das nosas minas e canteiras.
Por iso, trátase dun sector atractivo para desenvolver unha carreira profesional que os mozos en situación de decidir o seu itinerario formativo deben coñecer para telo en conta. Un sector cada vez máis profesionalizado e tecnificado, que demanda man de obra cualificada adaptada ás necesidades das empresas.
A oferta de formación mineira en Galicia está á alza coa aprobación de novos ciclos e graos nas modalidades FP Dual xeral e intensiva e titulacións de alta especialización, con todo, o sector reclama unha formación regrada de calidade para cubrir os postos de traballo requiridos polas industrias extractivas (pas e escavadoras, cribas e trituradoras, vehículos de transporte…).
Formación Profesional Dual Intensiva de Técnico en Escavacións e Sondaxes
O ciclo de Formación Profesional de Grao Medio de Técnico en Escavacións e Sondaxes empezou o curso 23-24 en Galicia. Esta formación naceu da iniciativa e o traballo da Asociación Galega de Áridos (Arigal), xunto á Cámara Oficial Mineira de Galicia, co obxectivo de mitigar a escaseza deste tipo de perfís profesionais que as empresas do sector mineiro levaban anos reclamando.
A modalidade baixo a cal se implantou este ciclo é a Formación Profesional Dual Intensiva. Deste xeito, o alumnado recibe unha formación personalizada, que se desenvolve parte no centro educativo e parte na empresa, co obxectivo adquirir os coñecementos, competencias e capacidades que a empresa demanda nos seus traballadores. Este ciclo ofrécese no centro educativo IES As Fontiñas, en Santiago de Compostela, e conta coa colaboración de diversas empresas do ámbito das industrias extractivas, tales como Canteras el Pozo SL, Cobre San Rafael SL, e General de Hormigones SA, entre outras.
O seu programa contempla unha duración de 2.000 horas distribuídas en dous cursos académicos. Os estudantes aprenden a realizar perforacións subterráneas e ao descuberto, practicar voaduras simuladas, estabilizar noiros e proxectar formigóns, entre outras competencias. Ademais, ao tratarse dun ciclo dual intensivo, os estudantes reciben unha compensación económica durante as súas prácticas, que se realizan entre abril e xuño, o que facilita a súa inserción laboral e lles proporciona unha experiencia real na contorna de traballo.
Formación Profesional Dual para o sector do granito
Para atender a demanda das empresas do sector, o Clúster do Granito traballou coa Consellería de Cultura, Educación, FP e Universidades na elaboración dun programa formativo de FP Dual adaptado á industria transformadora e extractiva. Froito desta iniciativa nace o ciclo formativo de grao medio de Pedra Natural, que o próximo curso encarará a súa segunda promoción tras o éxito da primeira.
Este ciclo, único en Galicia e impartido no IES Ribeira do Louro do Porriño, asegura unha rápida entrada en mercado laboral, cunha formación parcial en empresas durante a cal xa se percibirá unha remuneración de 800 €/mes (un dos convenios máis altos de Galicia para FP dual). No convenio da primeira promoción contaron con 10 empresas de gran relevancia internacional, como Granitos de Atios, S.A., Godoy Maceira, S.L. ou Mármoles Gallego, entre outras.
Este ciclo garante o coñecemento do proceso de formación das distintas variedades de roca ornamental, a capacidade de deseño en 2D e 3D para labores de oficina técnica, así como a automatización de tarefas mediante maquinaria de última xeración.
Escola de Cantería de Poio
A Escola de Cantería de Poio (Pontevedra) converterase, con vistas ao curso 2024/2025, nun centro integrado de formación profesional (CIFP) para desenvolver especialidades como a construción, cantería e restauración, buscando recuperar e potenciar o oficio de canteiro, un dos máis antigos e representativos de Galicia.
A partir de setembro incorpóranse catro novas titulacións ao catálogo formativo desta escola, das cales dúas son ciclos duais e outra é unha titulación de alta especialización. Esta certificación resulta ser a máis interesante para a industria extractiva, debido a que se trata da Titulación de Alta Especialización en Pedra Natural especializada en Cantería, que contará con 22 prazas para o próximo curso.
As titulacións de alta especialización son unha proposta exclusiva de Galicia, onde se elaboran itinerarios formativos moi especializados en resposta ás demandas específicas dos sectores produtivos. En particular, a titulación de Pedra Natural, cunha orientación especializada en cantería, enfócase na formación de profesionais altamente cualificados, capaces de satisfacer as necesidades do sector da construción en pedra e da restauración.
Técnico Superior en Termalismo e Benestar
Co obxectivo de capacitar a profesionais para o sector das augas minerais, impártese en Ourense (CIFP A Farixa) o Ciclo Superior de Formación Profesional Dual en Termalismo e Benestar, con carácter oficial e validez en todo o territorio nacional, así como dos correspondentes aspectos básicos do seu currículo. O nivel é de Formación Profesional de Grao Superior, a duración dos estudos é de 2.000 horas, e enmárcase no nivel 1 de Técnico Superior.
Ao tratarse dunha formación Dual, os alumnos matriculados neste grao contan cunha formación en empresas do sector que comprenden un 55% do total de horas do ciclo. Entre as empresas adscritas atópanse Balnearios Caldaria, Castela Termal S.L. ou Eurostars Hotel Company, entre outras.
A competencia deste título consiste en xestionar servizos relacionados co termalismo e o benestar, aplicando técnicas e programas de acondicionamento físico na auga segundo protocolos establecidos.
A Escola de Colocadores de Lousa de Valdeorras
A instalación de cubertas de lousa foi, durante anos, unha profesión que se aprendía dentro das cuadrillas e empresas de colocadores. Para satisfacer as necesidades de man de obra especializada neste campo, o Clúster de la Pizarra de Galicia impulsou unha Escola Técnica de Colocadores no Centro Tecnolóxico da Lousa para aumentar a eficiencia e calidade na colocación de lousa.
Na actualidade trátase dunha formación regrada que se imparte no IES Sobradelo de Carballeda de Valdeorras, que conta cun ciclo medio de Técnico en Construción, cunha importante relación co mundo da lousa. Este ciclo, que é modular e para maiores de 18 anos, permite cursar materias soltas dos seus diferentes módulos, entre os que se atopan cubertas, cubricións, encofrado, formigón armado, impermeabilización, interpretación de planos…
Ademais da formación específica en minaría descrita anteriormente, existen outros ciclos e cursos de Formación Profesional que tamén ofrecen saídas profesionais para o sector. Entre eles atópanse, o Grao Superior en Proxectos de Edificación, o Grao Medio en Construción, o Grao Superior en Paisaxismo e Medio Rural, o Grao Medio en Traballos Forestais e de Conservación do Medio Natural, o Grao Medio en Aproveitamento e conservación do Medio Natural ou o Grao Superior en Xestión Forestal e do Medio Natural, entre outros.
As empresas que operan minas e canteiras de Galicia, e as dos distintos sectores industriais da cadea de valor do sector extractivo, teñen dificultades para atopar traballadores cualificados. O 34,75% das ofertas de emprego no noso país no ano 2023 solicitaban Formación Profesional, de acordo con o XXVI Informe Infoempleo Adecco sobre Oferta e Demanda Laboral en España. Delas, o 13,36% buscaban titulados de Grao Medio de FP. Mentres que as titulacións de FP de Grao Superior están nun 21,39 %. Estas cifras unha estabilización da demanda de titulados de FP, consolidándose como unha das vías formativas con maior inserción laboral ao longo dos últimos anos.
