As augas mineromedicinais son aquelas que, debido á súa composición química e ás súas características fisicoquímicas, presentan propiedades terapéuticas beneficiosas para a saúde. Proceden do subsolo, onde permanecen durante longos períodos de tempo, o que lles permite enriquecer a súa composición con minerais disoltos. Segundo a súa orixe xeolóxica, poden aflorar a diferentes temperaturas e con distintas concentracións de elementos como calcio, sodio, xofre, ferro ou radón, entre outros.
Por este motivo, non todas as augas poden ser consideradas mineromedicinais. En España, este recoñecemento está regulado pola Lei de Minas e o Regulamento Xeral de Minaría. Para que unha auga sexa certificada como mineromedicinal, debe someterse a estudos hidroxeolóxicos e fisicoquímicos que demostren a súa estabilidade na composición e nas súas propiedades terapéuticas.
Os organismos encargados de outorgar esta certificación son as administracións autonómicas competentes en materia de augas e sanidade. Ademais, moitos balnearios están inscritos no Rexistro de Establecementos Sanitarios, o que garante o cumprimento de normativas específicas sobre o uso destas augas con fins medicinais.
O seu uso terapéutico está recoñecido dende a antigüidade e, na actualidade, son obxecto de estudo en hidroloxía médica. Utilízanse en balneoterapia, inhalacións, irrigacións e bebidas medicinais, con aplicacións no tratamento de enfermidades reumáticas, respiratorias, dixestivas e dermatolóxicas. Ademais, estas augas foron investigadas para mellorar o seu uso en terapias médicas e potenciar os seus beneficios mediante técnicas avanzadas de hidroterapia.
Tipos de augas mineromedicinais e beneficios
- Bicarbonatadas: Ricas en bicarbonato, favorecen a dixestión, regulan a acidez gástrica e son útiles en afeccións hepáticas. Tamén axudan ao metabolismo e á regulación do pH corporal.
- Cálcicas: Conteñen moito calcio, recomendadas para fortalecer os ósos, previr a osteoporose e tratar problemas articulares.
- Carbónicas ou carbogaseosas: Elevada cantidade de dióxido de carbono, estimulan a circulación sanguínea e favorecen a osixenación dos tecidos. Útiles en problemas cardiovasculares e circulatorios crónicos.
- Cloruradas: Altos niveis de cloruros, teñen propiedades antisépticas, estimulan o metabolismo e son beneficiosas para afeccións dermatolóxicas e respiratorias. Os baños relaxan a musculatura.
- Ferruxinosas: Ricas en ferro, indicadas para persoas con anemia ou déficit deste mineral. Favorecen a rexeneración sanguínea e o transporte de osíxeno.
- Fluoradas: Alta concentración de flúor, benefician a saúde dental e ósea, axudan a previr caries e a fortalecer ósos.
- Magnésicas: Predominio de magnesio, útiles en trastornos dixestivos, musculares, para reducir o estrés e a fatiga.
- Oligominerais ou oligometálicas: Baixa mineralización, efectos diuréticos e depurativos, favorecen a eliminación de toxinas e o funcionamento renal.
- Radioactivas: Conteñen elementos radiactivos en proporcións seguras (como o radón), con efectos sedantes, analxésicos e antiinflamatorios.
- Sódicas: Ricas en sodio, beneficiosas para enfermidades dermatolóxicas, reumatolóxicas e dixestivas. Melloran o equilibrio electrolítico.
- Sulfatadas: Predominio de sulfatos, melloran trastornos dixestivos, metabólicos e hepáticos, con efectos laxantes e detoxificantes.
- Sulfurosas: Conteñen xofre en varias formas. Indicadas para afeccións respiratorias, dermatolóxicas e reumatolóxicas. Inhalacións e baños son os usos máis habituais.
Balneario de Mondariz.
Galicia e as súas augas mineromedicinais
Galicia é unha rexión cunha importante tradición termal, con numerosos balnearios que aproveitan as súas augas mineromedicinais para tratamentos terapéuticos e de benestar. A riqueza dos seus mananciais converte á comunidade nun referente do termalismo en España.
A continuación, algúns exemplos destacados:
- Balneario de Carballo: Ofrece augas sulfurado-sódicas bicarbonatadas de mineralización débil, que xorden a unha temperatura de 42 °C. Foron recoñecidas polo Tribunal de Augas de París como unhas das mellores de Europa a finais do século XIX e declaradas de utilidade pública en 1928.
- Hotel Balneario de Compostela (Brión): As suas augas mineromedicinais son del tipo sulfuradas, bicarbonatado-sódicas, silicatadas e fluoradas.
- Balneario de Lugo – Termas Romanas: Ofrece augas sulfurado-sódicas, bicarbonatadas e hipertermais. Emanan a unha temperatura de 43,8°C.
- Iberik Aguas Santas Balneario & Golf: Ofrece augas sulfuradas bicarbonatadas sódicas e fluoradas. Emanan do subsolo a unha temperatura de 16 y 24,5°C.
- Iberik Gran Balneario de Guitiriz: Augas de mineralización moi débil, sulfuradas con ións predominantes bicarbonato, cloruro e sodio. Emanan a 17°C.
- Arnoia Caldaria Hotel Balneario: Dispón de augas sulfurado-sódicas, bicarbonatadas e magnésicas. Emanan a unha temperatura de 22°C.
- Laias Caldaria Hotel Balneario (Cenlle): Ofrece augas bicarbonatadas-sódicas, alcalinas e hipertermais, a unha temperatura de 52°C.
- Lobios Caldaria Hotel Balneario: Ofrece augas hipertermais e aguas de débil mineralización, que emanan a unha temperatura de 77,1°C. Os ións predominantes son: bicarbonato, sodio, cloro, flúor e silicatos.
- Gran Balneario do Carballiño: Ofrece augas sulfurado-sódicas, alcalinas, fluoradas, litínicas e radiactivas. Emanan a unha temperatura de entre 22 y 28°C.
- Balneario de Caldas de Partovia (O Carballiño): Ofrece augas sulfurosas, sódicas e radiactivas. Emanan a unha temperatura de 37°C.
- Balneario de Sousas (Verín): Dispón de augas bicarbonatadas-sódicas, litínicas e fluoradas, que emanan a unha temperatura de 19°C.
- Balneario Acuña (Caldas de Reis): As augas termais do Balneario Acuña son cloruro fluoradas, silicatadas e bicarbonatadas, sulfurosas, sódico-líticas e radiactivas e emanan a 42°C.
- Hotel Balneario Dávila (Caldas de Reis): Ofrece augas clorurado-sódicas, radiactivas, sulfurosas e nitrogenadas. Emanan a unha temperatura de 48°C.
As augas mineromedicinais representan un recurso natural de gran valor, especialmente en Galicia, tanto polos seus beneficios terapéuticos como polo impacto no turismo termal. A súa conservación e uso responsable garanten un aproveitamento sostible e un impacto positivo na saúde e no benestar.
