A minería do século XXI está chamada a desempeñar un papel clave na transición enerxética e tecnolóxica, pero debe facelo baixo estándares que aseguren o respecto ao medio ambiente, a eficiencia no uso dos recursos e a responsabilidade social.

Para demostrar este compromiso, a certificación da xestión mineira sostible converteuse nunha ferramenta esencial que permite saber se unha explotación é tecnicamente viable, respectuosa, transparente e está aliñada cos principios do desenvolvemento sostible.

Trátase dun proceso voluntario de verificación externa que permite ás empresas mineiras certificar que as súas operacións cumpren cunha serie de criterios técnicos, ambientais, sociais e económicos recoñecidos a nivel internacional. A través de auditorías e controis periódicos, avalíanse aspectos como:

  • A xestión ambiental da contorna.
  • O uso eficiente de recursos naturais e enerxía.
  • A seguridade e saúde laboral.
  • As relacións coa contorna social e a comunidade local.

O obxectivo deste procedemento é asegurar que a actividade extractiva minimiza de forma activa o seu impacto sobre o entorno e xera valor positivo para o territorio, tanto durante como despois da vida útil da mina.

excavadora trabajando

Fonte: Piotr Arnoldes vía Pexels.

Un modelo, dúas normas

Este recoñecemento pasa por avaliar a actividade mineira de forma íntegra a través de indicadores obxectivos e auditables que permiten identificar boas prácticas e oportunidades de mellora.

Para iso, baséase en dúas normas desenvolvidas especificamente para avaliar e certificar a xestión mineira sostible, recentemente actualizadas este xuño de 2025 por un comité técnico. Este sistema foi desenvolvido pola Asociación Española de Normalización (UNE) co impulso da Confederación Española de Industrias Extractivas de Rocas e Minerais Industriais (COMINROC). En concreto, as dúas normas que forman o núcleo do modelo son:

  • UNE 22480: Establece o marco xeral do que debe entenderse por un sistema de xestión mineira sostible. É dicir, define os principios, criterios e estrutura organizativa que unha empresa mineira debe adoptar para implantar un sistema que permita xestionar as súas operacións de forma sostible. Céntrase en aspectos como: política de sustentabilidade, planificación e obxectivos, estrutura organizativa e responsabilidades, control operativo e avaliación e mellora continua.
  • UNE 22470: Define os indicadores concretos (arredor de 60, divididos en sustentabilidade económica, social e ambiental) que permiten establecer valores de referencia que sirvan á empresa para crear estratexias co fin de que a explotación mineira sexa cada día máis sostible.

Ambas normas constitúen un marco aplicable a calquera tipo de empresa, tanto en tamaño (pequenas, medianas ou grandes empresas) como en actividade (áridos, granito, lousa, cerámica, minerais industriais ou metais).

A avaliación da xestión mineira sostible

O proceso para certificar o sistema de xestión mineira sostible desenvólvese en catro fases:

  1. Proceso de implantación da norma: Pode ser levado a cabo por unha consultora externa ou realizarse internamente. Na súa fase inicial realizarase un diagnóstico que permitirá saber se a empresa está preparada para someterse ao proceso de implantación e posterior certificación.
  2. Auditoría interna: Este proceso, igual que o anterior, pode ser levado a cabo por unha consultora externa ou internamente. Consiste en avaliar o cumprimento dos requisitos do sistema de forma exhaustiva, co fin de detectar se dito sistema é conforme á norma de referencia e, polo tanto, está preparado para someterse ao proceso de auditoría externa.
  3. Auditoría externa: Unha entidade acreditada realiza unha auditoría na que verifica o cumprimento dos requisitos do sistema. Esta fase é clave para garantir a obxectividade e fiabilidade do proceso.
  4. Informe e cualificación: O auditor emite un informe técnico cos resultados da auditoría. Fundamentalmente obtéñense non conformidades, oportunidades de mellora e observacións que permiten seguir o proceso de mellora continua.

Emisión do certificado: Unha vez verificados os resultados, emítese o certificado oficial, cunha validez de tres anos e revisións anuais.

A importancia de certificarse

O feito de adquirir unha certificación recoñecida achega múltiples beneficios para as empresas mineiras:

  • Transparencia e confianza: Mellora e reforza a lexitimidade social dos proxectos mineiros.
  • Acceso a mercados e licitacións: Cada vez máis clientes, especialmente internacionais, esixen garantías de sustentabilidade.
  • Xestión do risco: Axuda a anticipar e corrixir posibles incumprimentos normativos ou conflitos coa contorna, o que á súa vez evita sancións.
  • Eficiencia e aforro: Aumenta a eficiencia da explotación reducindo custos enerxéticos, custos por tarefas de mantemento e mellorando o rendemento global.

Ademais, obter un certificado que acredite a xestión mineira sostible reforza o compromiso do sector mineiro cunha minería moderna, segura e responsable, capaz de contribuír aos grandes retos da sociedade: desde a transición enerxética ata a reindustrialización e a vertebración do territorio rural.

excavadora trabajando

Fonte: Getty Images.

A xestión sostible nas empresas galegas

Galicia, comunidade cunha longa tradición mineira, conta con múltiples explotacións que están aliñadas cos principios de sustentabilidade definidos nas normas UNE. Grazas ao compromiso do sector mineiro, e ao apoio da Xunta de Galicia, varias empresas, entre elas Caolines de Vimianzo, Canteras de Richinol, Prebetong Lugo, Minera de Rocas, Cobre San Rafael, Tejas Verea, Cerámica Campo ou Pasek, implantaron xa un sistema de xestión mineira sostible baseado nestas normas. É por iso polo que o sector mineiro galego se posiciona como referente nacional neste ámbito.

En particular, a restauración ambiental, a xestión responsable da auga e o impacto positivo no emprego rural son ámbitos onde moitas explotacións galegas destacan. A aplicación destes estándares facilita tamén a interlocución coas administracións públicas e cos territorios onde se integran os proxectos extractivos.

Máis aló das nosas fronteiras

A xestión mineira sostible converteuse nun criterio transversal nas políticas industriais, ambientais e enerxéticas da Unión Europea. A transición ecolóxica, o Pacto Verde Europeo e o desenvolvemento de tecnoloxías limpas requiren materias primas que só poden ser extraídas de forma responsable.

Por iso, contar cunha certificación oficial e recoñecida será cada vez máis determinante. Ademais de por cuestións legais ou reputacionais, tamén é útil para garantir o acceso a financiamento, alianzas industriais e mercados internacionais.

excavadora cargada

Fonte: Solucionfotografica vía Getty Images.

Por todo iso, o modelo de xestión mineira sostible e a súa certificación UNE representan un paso decisivo cara a unha minería máis transparente, eficiente e aliñada cos retos actuais. Nun contexto de crecente demanda de minerais estratéxicos, apostar por unha minería certificada non é unha opción, é unha necesidade para construír un modelo industrial competitivo e responsable.