O Xeoparque da Costa da Morte é un proxecto ambicioso que busca preservar e promover un dos territorios máis ricos en termos de patrimonio natural, xeolóxico, mineiro e cultural en Galicia.
Aínda que polo de agora non foi oficialmente recoñecido pola UNESCO, o proxecto avanza a bo ritmo co respaldo de institucións locais, organizacións e expertos. A Costa da Morte é coñecida pola súa impresionante diversidade xeolóxica e paisaxes únicas, características que a converten nunha candidata ideal para formar parte desta rede mundial.
Historia e avance do proxecto
O proxecto do Xeoparque Costa da Morte comezou a tomar forma en 2017, co municipio de Laxe como o seu epicentro. A localidade foi clave na articulación dos recursos e na creación dunha sede central do futuro xeoparque. Desde entón, a iniciativa creceu de forma constante, estendéndose a outros municipios e gañando apoio local e rexional. Actualmente, o xeoparque abarcaría unha superficie duns 2.000 km² e incluiría 15 municipios da rexión, entre eles Laxe, Ponteceso e Carnota.
Un dos pasos máis importantes neste proceso foi a sensibilización e participación da comunidade. Para iso, organizáronse xornadas xeolóxicas abertas ao público, coma o Geolodía. Este tipo de actividades permiten aos visitantes coñecer o inmenso valor xeolóxico e mineiro da área e a importancia da súa conservación.
Cabo Fisterra. Fonte: turismo.gal
Por que un xeoparque na Costa da Morte?
Un xeoparque é un territorio que presenta un patrimonio xeolóxico de relevancia internacional e onde a xeoloxía vincúlase con outros aspectos culturais, históricos e sociais. No caso da Costa da Morte, o valor da súa xeodiversidade é innegable. A rexión posúe formacións rochosas que datan de hai máis de 300 millóns de anos, afloramientos que permiten aos xeólogos estudar e entender a evolución do planeta Terra.
Ademais do seu valor xeolóxico, a Costa da Morte é famosa polas súas paisaxes escarpadas, os seus cantís e a forte interacción entre o mar e a terra. Estes elementos non só forman parte do atractivo turístico da rexión, senón que tamén son fundamentais para entender os procesos xeolóxicos que deron forma ao seu territorio.
A área é tamén fogar dunha biodiversidade excepcional e dunha rica historia cultural. O patrimonio subacuático é outro compoñente importante do proxecto do xeoparque, xa que a Costa da Morte, coñecida polas súas perigosas augas, foi testemuña de numerosos naufraxios ao longo dos séculos. Estes naufraxios, xunto con outros restos arqueolóxicos, forman un valioso patrimonio cultural subacuático que o xeoparque busca preservar e estudar.
Patrimonio natural e xeolóxico
O nome “Costa da Morte” está ligado á lenda e á historia tráxica dos naufraxios, pero tamén é sinónimo de beleza natural e dun territorio con formacións xeolóxicas singulares. Un dos aspectos máis destacados do xeoparque é a súa ampla variedade de rochas e estruturas, que abarcan desde antigos afloramientos graníticos ata depósitos sedimentarios. Estas formacións foron moldeadas pola interacción entre os glaciares, o mar e o vento durante miles de anos, e permiten aos científicos estudar os cambios na paisaxe e o clima.
O proxecto do xeoparque tamén contempla a protección de áreas naturais de gran valor ecolóxico, como os ecosistemas costeiros e as dunas, que albergan unha gran diversidade de flora e fauna. Un dos elementos xeolóxicos máis emblemáticos da rexión é o Cabo Vilán, unha península rochosa que é un dos puntos máis occidentais de Galicia e unha zona de gran interese tanto xeolóxico como paisaxístico.
Ademais, a rexión está marcada pola existencia de xacementos arqueolóxicos que testemuñan a presenza humana na zona desde a prehistoria. Estes xacementos inclúen dolmens, castros e restos de civilizacións antigas que habitaron a área. O proxecto do xeoparque busca integrar estes sitios históricos na narrativa xeolóxica, demostrando a profunda conexión entre o home e a terra ao longo dos séculos.
Cabo Vilán. Fonte: turismo.gal
Desenvolvemento sostible e oportunidades turísticas
O desenvolvemento sostible é un dos piares de calquera xeoparque e, neste sentido, a Costa da Morte ten un gran potencial. A rexión xa atrae a miles de turistas anualmente polas súas paisaxes e a súa costa abrupta. Con todo, o recoñecemento como xeoparque ofrecería novas oportunidades para un turismo xeolóxico máis especializado, centrado no coñecemento e a educación sobre os procesos naturais que moldearon a rexión.
O turismo sostible é fundamental para evitar a sobreexplotación do territorio e garantir que os recursos naturais e culturais se manteñan intactos para as futuras xeracións. Ademais, o xeoparque podería converterse nun motor económico para a rexión, atraendo tanto a turistas nacionais como internacionais interesados no ecoturismo e na aprendizaxe xeolóxica.
A creación de roteiros xeolóxicos e a promoción de actividades ao aire libre, como o sendeirismo e as visitas guiadas aos principais puntos de interese xeolóxico, son algunhas das iniciativas que se expuxeron. Estas actividades permiten aos visitantes conectar directamente coa natureza e comprender os procesos xeolóxicos que formaron a paisaxe.
Desafíos e futuro do xeoparque
A pesar dos avances logrados, o proxecto do Xeoparque Costa da Morte aínda enfronta algúns desafíos. Un dos máis importantes é a necesidade dun maior financiamento e apoio institucional para consolidar a súa candidatura ante a UNESCO. Ademais, é crucial seguir traballando na sensibilización da poboación local, xa que a súa participación e compromiso son esenciais para o éxito do proxecto.
Outro reto é garantir que o desenvolvemento turístico non comprometa a conservación do patrimonio natural e cultural. Isto implica un equilibrio delicado entre o uso turístico do territorio e a protección dos seus recursos, algo que as autoridades e os xestores do xeoparque deberán xestionar con coidado.
Con todo, o futuro do Xeoparque Costa da Morte é prometedor. A rexión conta con todos os elementos necesarios para ser recoñecida como un xeoparque de relevancia internacional: unha xeoloxía excepcional, unha biodiversidade rica e un patrimonio cultural único. Se se logra o recoñecemento oficial, o xeoparque non só beneficiará á comunidade local, senón que tamén contribuirá á conservación dun dos territorios máis singulares de Galicia.
