As exportacións de lousa e granito son sempre motivo de orgullo para Galicia. Aínda que ambos víronse afectados en 2020 pola paralización da actividade derivada da pandemia, non é menos certo que na actualidade desde Valdeorras (Ourense) e O Porriño (Pontevedra) están a recuperar aos poucos o pulso de produción e vendas no exterior.
Un dos motivos son as propias características destas dúas pedras naturais típicas da nosa arquitectura. Nalgúns países como Alemaña ou Francia fixéronse case imprescindibles e moi apreciadas grazas á súa versatilidade, xa que os seus usos son cada vez máis variados.
Por que son relevantes as súas cifras? Polo seu propio significado. Son dúas comarcas de enorme valor e exemplificativas porque coa súa actividade, que se remota a décadas atrás, conseguiron crear e fixar emprego local, achegando tamén aos datos de exportación globais de Galicia.
O avance da lousa no primeiro semestre
O sector da lousa é un referente en exportación en Galicia e non só en comparación co sector mineiro. Máis do 95% da lousa que se extrae na nosa comunidade (pode variar uns puntos porcentuais máis ou menos dependendo de ano) comercialízase no exterior.
O primeiros seis meses de 2021 reflectiron un incremento interanual do 24,84% ata as 266.702 toneladas respecto ao mesmo período do ano anterior, segundo os datos que manexa a o Clúster da Lousa de Galicia. Unhas cifras moi significativas que, con todo, son necesarias poñer en contexto, xa que a actividade das canteiras valdeorresas permaneceu suspendida durante polo menos mes e medio, véndose afectada tamén por ERTEs e os cambios provocados pola covid-19 canto a seguridade e saúde nos centros de traballo.
Por todo iso, cobra maior relevancia o incremento experimentado en 2021 respecto dun ano antes da aparición do coronavirus. Se temos en conta as cifras do primeiro semestre de 2019 no que o sector, que emprega a máis de 2000 traballadores de maneira directa, exportou 251.274 toneladas, o incremento no mesmo período de 2021 é dun 6,14%, atendendo ao mesmo informe.
Son cifras positivas, en todo caso, impulsadas sobre todo pola demanda exterior que segue crecendo e presionando o ritmo de produción das canteiras galegas.
Francia e Reino Unido, os países que máis lousa importan
Se hai dous países que aprecian e moito a lousa galega son Francia e o Reino Unido, considerados polo sector da lousa como mercados tradicionais. Desde hai varios anos son os mercados que máis tiran da exportación -por volume de toneladas-. Tan só o país veciño representou case o 44% das toneladas de lousa que saíron con destino ao exterior no primeiro semestre de 2021.
Estas porcentaxes están case en liña co que supuxo o mercado francés en 2020 e 2019. Atendendo ao informe de datos anual do Clúster da Lousa de Galicia de marzo de 2021, do global de produto exportado polos louseiros en 2020, unhas 459.000 toneladas, e en 2019, unhas 468.000 toneladas, Francia comercializou o 42%.
Unhas cifras nas que Reino Unido non vai á zaga, situándose como o segundo país ao que máis lousa se exporta. A saída do país inglés da Unión Europea, o denominado Brexit, provocou unha profunda preocupación no sector tendo en conta a súa relevancia canto a toneladas importadas sobre o total, movéndose nos dous últimos anos -2019 e 2020- entre o 28% e o 31%. Durante o primeiros seis meses do ano 2021 e a pesar do Brexit, a compra de lousa por parte do Reino Unido ha crecido ata as 79.404 toneladas, un 6,79% que no mesmo período de 2019 e case un 50% respecto xaneiro-xuño de 2020, obviamente afectado pola paralización da actividade.
Aínda que se houbo un país que creceu en compras e mantivo o pulso, incluído no peor da pandemia, foi Alemaña. A exportación ao país xermano creceu no primeiro semestre de 2021 ata as 34.000 toneladas confirmando o ocorrido durante o pasado ano. No global do ano alcanzou as 70.000 toneladas, 10.000 máis que en 2019.
Granito made in O Porriño, moi apreciado en Marrocos e Portugal
As exportacións galegas desde as canteiras e empresas transformadoras do Porriño tamén creceron nos primeiros meses de 2021. O informe que elabora o Clúster do Granito, tendo en conta as cifras procedentes de Icex-Estacom, reflicten que as toneladas vendidas entre xaneiro e abril situáronse en 186.000, un 21,6% respecto ao mesmo período de 2020. Cabe lembrar que a pandemia provocou tamén a parada do sector durante os meses de marzo e abril, sobre todo.
Exportouse máis granito, o que trouxo consigo un aumento en vendas, aínda que porcentualmente non na mesma medida. Estas eleváronse un 19% logrando uns 45 millóns de euros. No seu maior parte é granito elaborado, ben en táboa ou noutro tipo de formato, que saíu ao exterior polo porto de Vigo e cuxas vendas alcanzaron os 33 millóns de euros, con Marruecos como principal destino.
Tan só o 27% das vendas é granito en bruto con Portugal como primeiro comprador, representando case a metade do comercializado internacionalmente na pedra sen traballar.
Diversificar os seus usos para seguir crecendo
A arquitectura tradicional galega e algunhas das principais obras de arte recoñecidas a nivel mundial non se entenderían sen o granito procedentes das canteiras da nosa comunidade. Pero do mesmo xeito que ocorre coa lousa utilizada para cubertas, principalmente, pero cada vez máis solicitada para a construción de fachadas de edificios caracterizados pola súa eficiencia, o granito está a tomar máis forza como material escultórico.
E, mesmo, con outros usos como a elaboración de viños. Un Alvariño en barricas de granito? Xa é posible coa posta en marcha de diferentes proxectos de I+D. Desde logo, viños únicos e cun achegue mineral tamén exclusivo.
Sexan produtos ornamentais ou unicamente dedicados ao ámbito construtivo, as pedras naturais con orixe en Galicia demostran ano a ano a súa versatilidade e o tirón que teñen máis aló das nosas fronteiras.
