Os residuos mineiros son materiais sobrantes xerados nas distintas fases do proceso extractivo. A súa xestión axeitada é fundamental para minimizar o impacto ambiental e fomentar unha minería sustentable. Neste contexto, a elaboración dunha normativa actualizada é esencial para implementar estratexias eficaces para o seu tratamento e aproveitamento.
Na actualidade, en España, a súa xestión está regulada polo Real Decreto 975/2009, que establece medidas para minimizalos, controlalos e tratalos. A nivel europeo, é a Directiva 2006/21/CE a que impón requisitos adicionais en materia de seguridade no almacenamento e estabilidade dos depósitos.
Recentemente, o Ministerio para a Transición Ecolóxica e o Reto Demográfico (MITECO) abriu un proceso de participación pública co obxectivo de actualizar a normativa nacional. Esta iniciativa, que rematou o pasado 30 de abril, tiña como obxectivo mellorar o marco regulador vixente para impulsar o aproveitamento eficiente dos recursos minerais, en liña cos obxectivos fixados pola Unión Europea.
Contexto e necesidade da actualización normativa
A minería é un sector estratéxico para a economía, xa que fornece materias primas esenciais para numerosas industrias. Porén, tamén xera residuos que deben ser xestionados de xeito axeitado.
Aínda que as normativas citadas anteriormente foron fundamentais para mellorar o tratamento dos residuos mineiros, os avances tecnolóxicos e os novos enfoques en economía circular fan necesaria a súa actualización para afrontar os retos actuais.
Por tanto, o proceso de consulta pública impulsado polo MITECO tivo como obxectivo adaptar a normativa en varios aspectos clave:
1. Mellorar a xestión dos residuos mineiros.
- Fomentar a redución de residuos mediante a aplicación de novas tecnoloxías.
- Impulsar a reutilización de residuos noutras aplicacións ou no recheo de ocos mineiros (backfilling).
- Garantir que os plans de restauración sexan efectivos e sustentables.
2. Actualizar a normativa para incorporar enfoques modernos.
- Facilitar a revisión dos plans de restauración para aliñalos con políticas actuais como a economía circular, a biodiversidade e a loita contra o cambio climático.
- Integrar novas técnicas de restauración, como a xeomorfolóxica e ecolóxica, en consonancia con estratexias nacionais de conservación ambiental.
3. Asegurar unha xestión máis xusta e eficiente das garantías financeiras.
- Evitar diferenzas significativas entre comunidades autónomas nos importes esixidos ás empresas mineiras.
- Aplicar unha metodoloxía estándar baseada nas recomendacións da Comisión Europea para garantir que as garantías financeiras sexan axeitadas e proporcionadas.
4. Aproveitar as oportunidades do novo Regulamento Europeo (Critical Raw Materials Act).
- Promover a recuperación de materias primas valiosas contidas en residuos mineiros, tanto en explotacións activas coma en minas abandonadas.
- Adaptar a normativa para facilitar a reutilización destes recursos na industria.
5. Garantir un equilibrio entre sustentabilidade e viabilidade do sector mineiro.
- Desenvolver unha normativa máis flexible que permita actualizar os plans de restauración sen atrancos innecesarios.
- Impulsar unha minería máis responsable e aliñada cos obxectivos de transición ecolóxica e desenvolvemento sustentable.
Importancia da participación do sector mineiro
Esta consulta pública supuxo unha oportunidade clave para que a industria mineira trasladase as súas opinións e propostas sobre como mellorar a xestión de residuos. A normativa que xurda deste proceso terá un impacto directo na operativa das explotacións mineiras, polo que é moi importante que as empresas puideran participar activamente.
A súa actualización permitirá a implantación de mellores prácticas na xestión de residuos e mellorará a competitividade do sector, asegurando que as empresas operen baixo estándares homoxéneos e adaptados aos avances tecnolóxicos. Neste sentido, a consulta pública facilitou que a industria mineira teña voz na definición do seu propio futuro, contribuíndo á elaboración dunha normativa equilibrada que protexa o medio ambiente sen comprometer a viabilidade das explotacións.
Como participar nunha consulta pública?
Participar nunha consulta pública no ámbito mineiro permite a empresas, profesionais e cidadanía achegar o seu coñecemento e opinión sobre proxectos normativos ou actuacións con impacto no sector. Estas consultas, promovidas por administracións como o MITECO ou as comunidades autónomas, soen abrirse a través dos seus respectivos portais oficiais e as persoas interesadas poden remitir comentarios técnicos, propostas de mellora ou alegacións, xeralmente mediante formulario dixital ou correo electrónico.
As consultas contan cun período de tempo determinado, que adoita ser de entre 10 e 20 días hábiles, aínda que pode variar en función do alcance ou complexidade da temática. No caso das consultas lanzadas polo MITECO, é habitual que o prazo sexa de 20 días naturais, pero convén revisar sempre cada convocatoria específica.
