A sustentabilidade dunha actividade ven explicando nos últimos anos a través do acrónimo ASG, que responde a criterios ambientais, sociais e de gobernanza. Este acrónimo tamén é referido coas súas siglas en inglés como ESG (environmental, social & governance). Estes conceptos teñen outros conceptos intimamente relacionados como a Responsabilidade Social e a sustentabilidade para asegurar o noso futuro. Adicionalmente, ten á economía circular e o valor compartido para lograr impactar o menos posible ao medio ambiente.
Os criterios ambientais, sociais e de goberno corporativo (ASG) son un conxunto de regras a seguir á hora de tomar decisións empresariais, incluíndo tanto criterios positivos sobre que tipo de activos e proxectos son válidos para investir neles, polo seu carácter positivo máis aló dos criterios financeiros, así como criterios negativos sobre que tipo de activos e proxectos non son válidos para investir neles.
Os criterios ASG propuxeron nuevo estándares e marcos sobre os que se deben medir as actividades mineiras. Trátase de criterios de:
- Relacionados coa biodiversidade, os servizos ecosistémicos, a xestión da auga, os residuos ou relaves de minas, aire, ruído, enerxía, quecemento global (pegada de carbono, gases de efecto invernadoiro), sustancias perigosas, restauracións…
- Relativos a dereitos humanos, uso da terra, reasentamientos de persoas vulnerables, xénero, prácticas laborais, saúde e seguridade do traballador, relacións coa comunidade…
- Teñen en conta o cumprimento legal internacional e dos estándares de organizacións multilaterais, ética, mecanismo de antisoborno e corrupción, transparencia e rendición de contas.
En Minaría Sostible de Galicia existe contido abundante sobre sustentabilidade ambiental, sobre criterios sociais, pero non tanto sobre transparencia e bo goberno. O esixente marco regulatorio da Unión Europea fixa un especial seguimento sobre as actividades económicas en xeral e da industria extractiva en particular.
Con todo, no marco do comercio internacional de materias primas minerais existe unha gran preocupación sobre a xestión da riqueza que proporcionan as minas, o desempeño das empresas e a súa relación coas sociedades. Por iso proliferaron asociacións e iniciativas para promover os criterios de bo goberno da minería.
A Iniciativa de Transparencia na Industria Extractiva (EITI)
A Iniciativa de Transparencia na Industria Extractiva (EITI) é un estándar global que reúne a gobernos, empresas extractivas e grupos da sociedade civil para promover e desenvolver o principio de transparencia, xestión aberta e responsable, mediante a publicación e rendición de contas que fan as empresas mineiras, petroleiras e gasíferas, así como dos ingresos que os distintos estados reciben destas e a súa correspondente distribución, así como a contribución social e económica dos mesmos.
A EITI foi creada co obxectivo de fortalecer a gobernabilidade dos países, mediante a mellora da transparencia e a rendición de contas no sector das industrias extractivas. Desde entón, moitos países adheríronse aos seus principios de conduta que se basea en tres pilares clave: que as compañías mineiras e petroleiras publiquen o que pagan e a quen lle pagan; que os gobernos receptores publiquen o que reciben desas compañías e; que a sociedade civil do país controle de preto o proceso asegurando unha publicación completa, comprensible e accesible dos pagos.
Require a supervisión efectiva polas partes interesadas, o que inclúe un grupo de traballo mixto composto polo goberno, as empresas e unha sociedade civil con participación plena, independente, activa e efectiva. Trátase de actuar como unha plataforma flexible, de plena lexitimidade e que busque consenso.
O Consello Internacional de Minería e Metais (ICMM)
O Consello Internacional de Minería e Metais (ICMM) é unha organización internacional que promove a mellora do desempeño social e ambiental da industria metalúrxica e mineira. Agrupa a unha trintena de compañías de minería e metais, algunhas delas están entre as multinacionais máis grandes do mundo, e a outro trinta organismos intermedios como asociacións de empresas, sectoriais e nacionais.
Os membros do ICMM recoñecen que teñen un importante papel que desempeñar na creación dunha industria mineira e metalúrxica máis segura e máis sostible. A través dos seus compromisos conxuntos, colaboran entre elas, cos gobernos e coas comunidades locais para mellorar a súa calidade de vida.
Esta institución multilateral ten unha serie de principios mineiros que promoven os valores dos membros e que definen os requisitos de mellores prácticas ambientais, sociais e de gobernanza para a industria mineira e metalúrxica. Ao incorporar unha validación sólida das expectativas de desempeño a nivel da mina e unha garantía de credibilidade dos informes de sustentabilidade corporativa, maximizan os beneficios para as comunidades receptoras e minimizan os impactos negativos para xestionar de maneira efectiva os desafíos aos que enfronta a sociedade.
Os principios mineiros do ICMM están en consonancia cos obxectivos doutras iniciativas multilaterais de gobernos e empresas.
A nivel mundial, existen outras moitas iniciativas multilaterais por industrias, rexións, países e verticais para mellorar a xestión dos recursos naturais, reducir os impactos ambientais e sociais relacionados, aumentar a transparencia na cadea de valor e certificar as cadeas de subministración libres de conflitos.
Estas iniciativas son heteroxéneas canto a sectores ou cobertura de materiais, grupos de interese promotores, enfoque xeográfico, alcance… A Comisión Europea, a través do seu centro de ciencia e coñecemento, o Joint Research Centre (JRC) ofrece unha recompilación das iniciativas relevantes para os sectores de materias primas.
