Os océanos, que cobren máis do 70% do noso planeta, albergan un tesouro oculto de recursos minerais esenciais para a transición cara a unha economía sostible.
Probablemente escoitases falar sobre minaría mariña, pois, aínda que é un proceso relativamente recente, a información existente non é abundante. Entendamos mellor de onde vén e a importancia deste sector para o desenvolvemento mundial.
Un dos primeiros científicos en recoñecer a importancia dos recursos minerais mariños foi J. Leonard Mero, autor da obra publicada en 1965, Recursos Minerais do Mar, que se considera un texto fundamental para comprender o potencial dos océanos como fonte de materias primas.
Esta foi unha visión pioneira no momento no que o traballo nos océanos se centraba na pesca. Ademais, as ideas do libro foron a inspiración que sentou as bases para a investigación moderna no campo da minaría submarina, dado que afirmaba que se poderían atopar subministracións practicamente ilimitadas de cobalto, níquel e outros metais clave para a fabricación de produtos.
Estes metais producíronse en depósitos de nódulos de manganeso, que apareceron como masas de sedimento comprimido no fondo mariño a profundidades de 5.000 metros.
Que é a minaría submarina?
A minaría submarina, ou minaría de augas profundas, é un método para recuperar minerais do fondo do océano. Consiste en extraer minerais dos fondos mariños, principalmente en augas internacionais.
A maioría dos recursos atópanse, principalmente, no espazo da codia terrestre que está debaixo da ‘alta mar’. Os xacementos de minaría oceánica adoitan localizarse en grandes áreas de nódulos polimetálicos ou fontes hidrotermais activas ou extintas a uns 1.400-3.700 metros baixo a superficie oceánica.
Os fondos mariños son ricos en sulfuros masivos, costras ricas en cobalto e outras formacións xeolóxicas que conteñen concentracións significativas destes metais. Os depósitos de sulfuros masivos poden conter concentracións de minerais e recursos ata 10 veces maiores que as que se poderían atopar na terra.
A minaría submarina e as enerxías verdes
Unha cantidade importante de minerais é necesaria para as novas tecnoloxías. Por exemplo, para a fabricación de ordenadores, tabletas, teléfonos, baterías eléctricas, entre outros.
De feito, minerais coma o cobre, o níquel, o cobalto, o manganeso e as terras raras, ademais de ouro, prata e platino, son fundamentais para a transición enerxética e a loita contra o quecemento global. Estes minerais utilízanse na fabricación de turbinas eólicas e paneis solares, fontes de enerxía limpa que cada vez adquiren maior popularidade.
O manganeso, o cobalto e o níquel son compoñentes importantes das baterías de ións de litio e considéranse esenciais para avanzar na produción de vehículos eléctricos, un transporte máis ecolóxico que os vehículos de combustible fósil.
O coche eléctrico require seis veces máis materias primas minerais que o de gasolina.
Minerais necesarios de media:
| Mineral | Vehículo con motor de combustión | Vehículo eléctrico |
| Cobre | 22 kg | 53 kg |
| Manganeso | 11 kg | 25 kg |
| Cobalto | – | 13,3 kg |
| Grafito | – | 66 kg |
| Níquel | – | 40 kg |
Os coches eléctricos necesitan máis cobalto que calquera outra industria. De feito, en 2021 os vehículos eléctricos consumiron 59.000 toneladas de cobalto, acaparando o 34% da demanda mundial, e espérase que represente a metade en 2026.
A nivel global, entre 2017 e 2022 a demanda de cobalto subiu un 70% e a de níquel un 40%. Actualmente, China é o maior produtor e consumidor de minerais no mundo. Produce unha gran variedade de minerais, incluíndo carbón, ferro, ouro, prata, zinc e chumbo.
A presión por asegurar a subministración de minerais levou a un auxe da minaría submarina na última década. Países como Xapón, China, Corea do Sur e India, ante unha demanda cada vez maior, intensificaron a exploración dos océanos na procura de novos xacementos.
Caso de Xapón: illa de minerais
Xapón atopou recentemente enormes depósitos minerais no fondo mariño preto de Minami-Torishima, unha illa illada na zona económica exclusiva do país.
Segundo os cálculos dos depósitos, esténdense sobre unha superficie de 10.000 metros cadrados e conteñen aproximadamente 610.000 toneladas de cobalto e 740.000 toneladas de níquel. Estímase que son suficientes para satisfacer as necesidades de consumo do país durante 75 anos, e subministrar níquel para máis dunha década.
Aspectos legais da minaría submarina
Estando situadas en zonas remotas e inaccesibles, fóra de calquera xurisdición nacional, a actividade mineira nestas áreas require dun marco legal e dun consenso internacional que permita o seu desenvolvemento.
A Autoridade Internacional dos Fondos Mariños (ISA), creada pola ONU na Convención das Nacións Unidas sobre o Dereito do Mar (CONVEMAR), é a encargada de administrar e controlar as actividades de explotación mineira nas áreas submarinas que non pertencen a ningún país (é dicir, fóra da Zona Económica Exclusiva, ZEE), asegurando o cumprimento das normas internacionais.
Na última asemblea da ISA, en agosto de 2024, os 169 Estados membros debateron a posibilidade de redactar unha política xeral de protección dos fondos oceánicos e un posible acordo sobre un código que regule a actividade futura da minaría submarina, para protexer o medio ambiente e realizar a extracción de xeito responsable.
Polo de agora, séguense investigando as profundidades oceánicas, como é o caso da compañía canadense The Metals Company, patrocinada ante a ISA por Nauru, que logrou avanzar nos seus plans para lanzar a primeira operación comercial de minaría submarina do mundo.
Caso Canadá: á cabeza na minaría submarina
Esta empresa canadense púxose á cabeza da carreira global pola minaría submarina. A empresa lanzou un robot submarino operado por control remoto que percorre unha pequena fracción das chairas abisais do Pacífico coa finalidade de avaliar o impacto ambiental que poida producir a actividade. Levouse a cabo na zona Clarion Clipperton, un lugar a medio camiño entre Hawai e México, onde reside unha gran parte dos recursos da industria mineira para o futuro.
Faise minaría submarina en Galicia? Ver máis en: A minaría mariña: o caso de Galicia (minariasostible.gal)
