A falta de materias primas minerais que mantén afogada a economía mundial desde hai meses ten consecuencias locais ata no último recuncho de España. A escaseza de cobre, ferro, cobalto, manganeso, litio e aluminio, entre outros, fixo que aumente a necesidade destes materiais en todos os sectores e que a demanda tire de todos os mercados, mesmo do ilegal.
Por iso, os delincuentes fixáronse nos motores de rega, baterías de tractores, maquinaria, ferramentas e instalacións que hai no campo. A menor presenza de persoas nos espazos abertos facilita que os delincuentes sentan máis seguros nas súas actividades ilegais pola falta de testemuñas ou denuncias.
A superficie agrícola utilizada en España supón a metade do territorio, e as instalacións agrícolas e gandeiras atópanse diseminadas ao longo desa gran extensión, dificultando o seu control e vixilancia. Existen 989.796 explotacións agrarias, das que 428.437 son explotacións gandeiras que non teñen especiais medidas de seguridade.
As cifras de roubos no campo, en instalacións agrícolas e gandeiras, pero tamén en instalacións de enerxías renovables e de condución eléctrica alcanzou cifras alarmantes ao comezo da década de 2010.
A Garda Civil, consciente da situación, puxo en marcha en 2011, o Plan contra as subtraccións en explotacións agrícolas e gandeiras, creando os ‘Equipos de loita contra o Roubo no Campo’ (ROCA) que teñen como misión incrementar a seguridade das explotacións agropecuarias mediante unha vixilancia permanente e unha maior comunicación cos colectivos afectados. Os 125 Equipos ROCA proporcionan unha cobertura integral en amplas zonas de España.
Roubos en explotacións agrícolas e gandeiras en 2021
O número de roubos en explotacións agrícolas e gandeiras españolas evolucionara á baixa entre 2016 e 2020 (-41,14 %), pero entre xaneiro e xullo de 2021 subiu un 5,34 % respecto ao mesmo período do exercicio pasado, segundo os datos do Ministerio do Interior. Este repunte coincide coa escaseza de materias primas nos mercados nacionais e internacionais.
As infraccións penais por furtos e roubos en explotacións agropecuarias alcanzaron os 5.202 casos entre xaneiro e xullo de 2021, 264 máis que nos sete primeiros meses de 2020. A cifra anual en 2016 situábase en 15.141 delitos, un número superior á de 13.660 relativa a 2017; a de 11.749, de 2018; a de 9.629 de 2019; e a de 8.911 dos doce meses de 2020. Estas cifras globais contemplan o saqueo de colleitas e de campos de cultivo, así como de material agrícola e maquinaria ou combustible.
Estes son só os casos que se denuncian e hai que ter en conta que 2020 sufriu longos períodos de confinamentos e peches perimetrais. Ao mesmo tempo, é habitual que gandeiros e agricultores non denuncien os roubos e furtos pola dificultade que lles supoñen os trámites.
Os roubos en explotacións gandeiras e agrarias convertéronse en frecuentes e en España rexístranse unha media de 24 diarios. Galicia é a novena comunidade onde máis asaltos denunciáronse durante o pasado ano, un total de 182. De todas elas, só se resolveron 26, o que supón un 14 % do total, taxa que está por baixo da media española.
Os metais máis roubados no campo
O roubo de maquinaria e ferramentas de calquera tipo alimenta o mercado negro destes materiais elaborados, pero en moitos casos, os delitos non obedecen ao valor dos produtos elaborados, senón aos minerais dos que están fabricados. Trátase de materiais de alto valor, que fundidos non deixan pegadas e non poden ser trazados se existe complicidade dalgunhas chatarrerías e despezamentos.
- Cobre. A cotización do cobre é un termómetro da economía mundial. A legal e a ilegal. Dos seus fluctuaciones depende case matematicamente que os roubos desta materia prima suban ou baixen en todo o planeta. E o prezo de 2021 chegou aos 10.000 euros por tonelada, o máis alto da historia. Das instalacións do campo levan os motores, os grupos electrógenos, as placas solares, cables, tubos e chaves de regadíos, aspersores…
- Aceiro. Está composto de ferro e carbón metalúrxico, é un elemento facilmente reciclable e moi abundante en calquera construción, maquinaria ou ferramenta. Desde principios de 2021 hai falta de subministración tanto dentro como fóra de Europa, con prezos altos e prazos longos de entrega. Nas instalacións agrícolas e gandeiras róubanse aceiro en forma de tubos, estruturas, ferramentas… para ser comercializado como chatarra e transformarse nun novo produto de maneira rápida.
- Platino, paladio e rodio. Os metais que forman parte dos catalizadores dos motores dos vehículos son escasos e en 2021 sufriu unha alza importante nos mercados internacionais. Trátase dunhas pezas incorporadas en todos os vehículos, pero que na maquinaria industrial (tractores, cosechadoras, escavadoras…) ten maiores dimensións, polo que contén maiores cantidades de metais de alto valor.
- Aluminio. Presente en xanelas, portas, recipientes de uso alimentario… duplicou o seu prezo en 2021 con respecto a 2020, polo que se converteu en obxecto de desexo dos delincuentes do rural. Trátase dun mineral facilmente reciclable e abundante na vida diaria, pero que ten unha longa vida cando se transforma nun obxecto.
