A minería do século XXI é sinónimo de transformación tecnolóxica, rigor ambiental e compromiso social. A pesar dos desafíos históricos asociados á xestión da auga na industria extractiva, o sector mineiro soubo reinventarse, adoptando solucións de vangarda que o sitúan á cabeza das actividades produtivas en materia de sostibilidade hídrica. Hoxe, a minería vai da man da eficiencia, a economía circular e a protección dos ecosistemas acuáticos, contribuíndo activamente ao desenvolvemento de comunidades máis resilientes e á loita contra o cambio climático.

A auga, recurso esencial en toda explotación mineira, é hoxe xestionada como un activo estratéxico, aplicando criterios de máxima optimización e mínimo impacto. Este novo paradigma, baseado na dixitalización, a monitorización continua e a reutilización, permite que a minería sexa parte da solución aos grandes retos globais en materia de recursos naturais.

Imagen: Aflo vía Canva

Xestión hídrica eficaz

Para acadar unha xestión hídrica realmente eficiente e sostible na minería, é fundamental integrar diversas estratexias e solucións tecnolóxicas. Este enfoque permite abordar tanto a reducción do consumo como a mellora da calidade e a reutilización, optimizando a operación e minimizando o impacto ambiental. A continuación, recóllense algunhas das principais tácticas que conforman unha xestión hídrica moderna e avanzada no sector mineiro:

  • Diagnóstico e modelado hidrolóxico: O punto de partida para unha xestión hídrica avanzada é o diagnóstico integral da situación de partida. Mediante o emprego de ferramentas de modelado dixital do balance hídrico, tanto a escala de conca como de planta, as empresas mineiras poden identificar os principais focos de consumo, as oportunidades de reutilización e os posibles riscos para o entorno.
    Esta modelización permite anticipar escenarios de estrés hídrico, dimensionar correctamente as infraestruturas e priorizar aquelas medidas con maior impacto na redución do consumo de auga doce.
  • Tratamento e reciclaxe en planta: Un dos avances máis significativos na xestión hídrica mineira foi a evolución das tecnoloxías de tratamento e reciclaxe da auga. Na actualidade empréganse solucións físico-químicas avanzadas e membranas de última xeración (ultrafiltración, nanofiltración e ósmose inversa) que permiten eliminar sólidos, metais pesados e outros contaminantes cunha elevada eficiencia. Estes sistemas, combinados con procesos de clarificación mellorada e descarga líquida mínima ou nula (MLD/ZLD), maximizan a recuperación de auga dentro do circuito mineiro e minimizan a necesidade de captar auga do medio natural.
    Tamén se reforzou a implantación de circuitos pechados, nos que a auga é captada, utilizada, tratada e reintroducida no proceso.
  • Sensores e control en tempo real: Os sistemas de telemetría, as redes de sensores en tempo real e as plataformas de control intelixente permiten medir continuamente parámetros clave como caudal, calidade da auga, concentración de contaminantes ou consumo enerxético asociado ao tratamento. Esta información, procesada mediante algoritmos avanzados, facilita a toma de decisións automáticas: desde o axuste de reactivos en planta ata a optimización do consumo segundo as condicións ambientais ou produtivas.
    A xestión baseada en datos é xa unha realidade en empresas mineiras punteiras, que empregan xemelgos dixitais para simular o comportamento hídrico das instalacións, anticipar incidencias e planificar o mantemento preventivo. O resultado é unha operación máis segura, eficiente e transparente, que permite cumprir os estándares internacionais e reducir o impacto ambiental global.
  • Reutilización e economía circular da auga: Máis aló do uso directo no proceso extractivo, a minería está a avanzar cara a modelos de economía circular na xestión da auga. Isto implica integrar circuitos de reutilización entre diferentes etapas do proceso (por exemplo, empregar auga tratada dunha fase para usos non críticos noutra) ou mesmo colaborar con industrias veciñas para compartir recursos e reducir o consumo conxunto.
    A adopción de conceptos como ZLD (Zero Liquid Discharge) ou MLD (Minimal Liquid Discharge) está permitindo que, en certas operacións, máis do 90% da auga empregada sexa recuperada e reutilizada.

Beneficios operativos e ambientais

A xestión eficiente da auga en minería é hoxe unha realidade alcanzable grazas á tecnoloxía. As ferramentas dixitais, os sistemas modulares de tratamento e as estratexias de reutilización permiten deseñar operacións máis seguras, predecibles e sostibles.

Máis aló do cumprimento normativo, estas solucións impulsan unha nova cultura da auga, baseada na eficiencia, a monitorización continua e a colaboración entre industria, centros tecnolóxicos e comunidades. Cada avance reforza un modelo mineiro máis responsable e resiliente fronte ao cambio climático.

O futuro da xestión hídrica na minería non pasa só por reducir consumos, senón por entender a auga como un recurso circular e estratéxico, capaz de xerar innovación, emprego especializado e confianza social arredor da actividade extractiva.