O avance nas tecnoloxías mineiras permite cada poucos anos novos avances na recuperación de minerais valiosos onde antes só había inertes e escombreiras. Deste xeito, as prácticas mineiras modernas aproveitan a tradición de explotacións antigas, que nunca consideraron coma desperdicio un estéril.
Grazas a isto, a minaría do século XXI pode volver aos depósitos de explotacións antigas con técnicas melloradas, obtendo así un rendemento óptimo. Se estas melloras tecnolóxicas se unen á revalorización de metais e minerais debido a cambios sociais e económicos, pódese cumprir o dito de “escombros de hoxe, mina de mañá”.
De feito, a nova minaría, nunha rexión tan explorada durante séculos como Galicia, está a centrarse en poñer en funcionamento explotacións sen actividade e recuperar antigos vertedoiros.
Ademais, dado que se trata da reapertura de minas subterráneas ou a recuperación dun vello residuo, non se espera ningún impacto ambiental. Vexamos algúns exemplos:
Mina de Caolines de Vimianzo (A Coruña)
Caolines de Vimianzo, fundada en 1981, extrae caolín, mica e areas silíceas, exportando parte da produción a países da UE, norte de África, Oriente Medio e Asia. Inicialmente, explotaba unha fracción grosa de caolín e mica a través dun proceso industrial relativamente sinxelo de beneficiado. O exceso de material, rico en caolíns e micas, foi depositado durante décadas nunha enorme montaña e nunha balsa. No século XXI, cunha nova xestión que introduciu melloras no proceso industrial, os mellores caolíns e micas poderían recuperarse dos vertedoiros para ser empregados en novas aplicacións, aumentando a rendibilidade do activo e, por extensión, proporcionando valor á rexión. Máis información.
Mina de Penouta, Viana do Bolo (Ourense)
A mina de estaño que foi a máis importante en toda España foi abandonada sen restauración en 1985 debido aos baixos prezos deste mineral. Entre 1965 e 1971, extraeuse granito. Os responsables de Penouta nese momento non tiñan unha tecnoloxía adecuada para optimizar a extracción de minerais, polo que deixaron de explotar 15 millóns de toneladas de rochas e grava depositadas en restos e balsas inertes. Dende 2013 extraeuse estaño e columbo-tantalita, máis coñecido como coltan, un mineral crítico para a tecnoloxía dos smartphones.
Mina de San Finx, Lousame (A Coruña)
A histórica mina de volframio ou tungsteno en San Finx deixouse de explotar en 1990. A caída dos prezos dos minerais e o aumento dos custos de produción levaron á paralización das actividades. Co paso do tempo, a reactivación do prezo destes metais e a aparición de técnicas mineiras innovadoras e eficientes no 2015, volveron situar a mina de San Finx no limiar da rendibilidade. O mineral de tungsteno que alberga a terra volveu ser valioso, para o que se previu a mecanización para a explotación da mina, empregando as técnicas máis avanzadas dispoñibles na industria, para iso, estudiáronse todas as alternativas de mecanización empregadas a nivel mundial en minas de características similares. A pesar disto, a mina está detida por falta de autorizacións administrativas desde 2017. Máis información.
Mina de Varilonogo, Santa Comba (A Coruña)
Outra das históricas minas de wólfram galego é a de Varilongo en Santa Comba, que deixou a súa actividade en 1985 ao diminuír o prezo dos metais. Coa chegada do novo século e o rexurdimento do mercado mundial, o activo cambiou de mans varias veces ata mediados de 2019, cando unha iniciativa empresarial pretende ampliar 738.200 toneladas de mineral formado nun 0,81% polo tungsteno (volframio) e un 0,18% por estaño. Para iso propuxéronse investimentos e contratación de persoal para poñer en produción a mina.
Mina de Touro-O Pino (A Coruña)
As primeiras referencias documentadas sobre a actividade mineira en Touro-O Pino son de principios do século XX. En 1973 a mina de Touro converteuse na explotación de cobre máis importante do norte de España. A extracción e procesamento de mineral continuou en funcionamento ata 1986, ano no que tivo lugar o cesamento temporal da actividade. Desde entón a mina estivo activa e dedicada á extracción e transformación de áridos. Coa reactivación do prezo do cobre nos anos 2010, unha nova iniciativa pretende volver extraer cobre nunha explotación mineira responsable e firmemente comprometida co medio ambiente, implementando as últimas tecnoloxías dispoñibles no sector. É un método de explotación dentro das Mellores Técnicas Dispoñibles baseado no recheo de buracos mineiros dun xeito que permita a restauración progresiva e paralela á explotación, minimizando o impacto paisaxístico e ambiental, sen necesidade de deixar un lago mineiro.
A investigación constante en procesos extractivos, en procesos de beneficiario e en metalúrxicos permite aos profesionais mineiros revisar constantemente as explotacións que os seus predecesores non puideron optimizar. Esta progresión tecnolóxica fai que a minaría de Galicia perfeccione os buratos mineiros e saque rendemento dos residuos do pasado, porque un vertedoiro de hoxe é unha mina mañá.
